Crkva svetog Oca Nikolaja

Na trgu u centru sela Bašaida sagrađena je prva crkva posveđena Svetom ocu Nikolaju 1788. godine , ne zna se njen tačan izgled i oblik jer ne postoje fotografije niti pisani dokazi o istoj, ali se veruje da je bila slična crkvi u starom naselju, Maloj Kikindi koji je opisan na sledeći način „ … hram sv.Nikolaja od prošća, 3 prozora, 2 vrata prosta , svoda nema , pokriven trskom, porta nezagrađena, toranj prost od drveta , na njemu zvono , groblje neograđeno…“ Preko puta stare crkve 1830. godine osvećen je temelj za izgradnju nove. Nova crkva je izgrađena i osveđena 22.05.1833. godine osvetio je okružni protoprezviter velikokikindski Jovanović. Za vreme izgradnje crkve sveštenici su bili: Mihajlo Popović rodom iz Mola i Rafailo Sokolović rođen u Sent Đurđu. U vreme izgradnje crkve selo je imalo 340 domova. Crkva je izgrađena od tvrdog materijala ( pečene cigle ) u više građevinskih stilova kitnjasti Vojvođanski barok, lađa sa tornjem u romanskom stilu, fasada u antičkom stilu ( četiri carska stuba na ulazu) , prozori vinzantijski stil ( okruglasti ). Dužina crkve 40 metara , širina crkve 12 metara , visina crkve sa tornjem iznosi 49 metara. Oko crkve postoji velika porta ograđena ciglom i gvozdenom ogradom. Ikonostas u crkvi uradio je čuveni ikonopisac tog vremena Pavle Simić rodom iz Novog Sada. Interesantan je podatak da je ikonostas i zidne ikone radio punih 6. godina ( 1860-1866). Duborez ikonostasa uradio je Mihajlo Kojić iz Velike Kikinde, a Jozef Tetfen iz Beča pozlatio je ikonostas i pevnice. Hram je prostran , pravilno je podeljen i časna trpeza je od cigle. U crkvi se nalazi spomen ploča posvećena episkopu Savi Trlajiću (gornjokarlovačkom). Službovao u Bašaidu od 1911 do 1927. godine kada je postavljen kraljevskim ukazom za sekretara Svetog arhijerejskog sinoda. Zamonašio se kao udov 1929. godine u manastiru Krušedol (Fruška gora). Godine 1930. izabran je za vikarnog episkopa sremskog, a 1934. hirotonisan u čin episkopa u Sremskim Karlovcima i postavljen za episkopa gornjokarlovačog sa sadištem u Plaškom. Mučenički je postradao 1941. godine, za njegov grob se do današnjeg dana ne zna. Za sveca je proglašen maja 2000. godine u Beogradu u hramu Svetog Save na Vračaru. Parohijsko zdanje sagrađeno je 1898. godine, i dan danas se nalazi između opštinske kuće i seoskog trga, renovirano je 1998. godine. Grobljanska kapela posvećena Svetom velikomučeniku Dimitriju sagrađena je 1927 godine.

izvor: